Ναός του Απόλλωνος
Το ιερό του Απόλλωνος στους Δελφούς ιδρύθηκε κάπου μέσα στον 8ο αι. π.Χ. Φαίνεται ότι κατ’ εκείνη την εποχή η λατρεία του θεού είχε ήδη εισαχθεί/εγκαθιδρυθεί στην περιοχή, πιθανώτατα συνοδευόμενη από την οικοδόμηση ενός πρώιμου ναϊκού κτίσματος (πριν από τον 7ο αι. π.Χ.), εάν δεχθούμε ότι οι σωζόμενες παραδόσεις περί υπάρξεως τριών αρχικών ναών του Απόλλωνος, κατασκευασμένων από κλαδιά δάφνης, από κερί και πτερά (= φτερά; πτέρυγες; περίσταση;) και από χαλκό αντίστοιχα, που διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλο, είναι δυνατόν να ερμηνευθούν τοιουτοτρόπως.
Κατά τη διάρκεια του β΄ ημίσεος του 7ου αι. π.Χ. – ίσως στο δ΄ τέταρτό του – ένας τέταρτος, (ενδεχομένως) περίπτερος ναός του Απόλλωνος, που αποδίδεται στους θρυλικούς αρχιτέκτονες Τροφώνιο και Αγαμήδη, χτίστηκε στο κέντρο ενός πλατώματος της πλαγιάς όπου απλωνόταν το ιερό, πιθανόν στον τόπο ή κοντά στο σημείο που καταλάμβαναν οι υποθετικοί προγενέστεροι ναοί. Ταυτόχρονα, ένας βωμός πρέπει να στήθηκε στα ανατολικά του ναού για την τέλεση των λατρευτικών ιεροπραξιών προς τιμήν του θεού.
Έπειτα από την ακούσια καταστροφή του ναού (από πυρκαγιά, όπως υπαινίσσονται οι αρχαίες πηγές) το 548 π.Χ. (η χρονολογία αυτή παραμένει αμφίβολη), το τέμενος ανακαινίσθηκε σε ευρεία κλίμακα και διευρύνθηκε σημαντικά στο β΄ ήμισυ του 6ου αι. π.Χ. Ένα μεγαλύτερο άνδηρο διαμορφώθηκε κατάλληλα στο κέντρο του ιερού για να δεχθεί τον νέο, πέμπτο κατά σειρά, δωρικό περίπτερο ναό του Απόλλωνος, γνωστό και ως «ναό των Αλκμεωνιδών», αφού μεγάλο μέρος των δαπανών για την ανέγερσή του (μεταξύ των ετών 525 και 505 π.Χ.) – στην οποία συνέβαλαν οικονομικά από κοινού όλοι οι Έλληνες – καλύφθηκαν από το ομώνυμο αθηναϊκό αριστοκρατικό γένος, από το οποίο καταγόταν και ο Περικλής. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Παυσανίου, το κύριο αντικείμενο της λατρείας ήταν ένα χρυσό άγαλμα του Απόλλωνος που στεγαζόταν στο άδυτον, έναν εσώτερο θάλαμο στο βάθος του σηκού του ναού. Στα ανατολικά του ναού βρισκόταν ο μνημειακός «Βωμός των Χίων» (πήρε το όνομά του από τους αφιερωτές του), ο δεύτερος ιερώτερος βωμός στον αρχαίο ελληνικό κόσμο μετά από εκείνον του Διός στην Ολυμπία, που ανάγεται μάλλον στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. (475 π.Χ.;) – αναμφίβολα στο α΄ ήμισύ του – και ανοικοδομήθηκε ξανά από τους Χίους στα μέσα του 3ου αι. π.Χ.
Ο ναός υπέστη σοβαρό πλήγμα εκ νέου στα 373/2 π.Χ., οπότε κατεδαφίσθηκε εξαιτίας πυρκαγιάς είτε λόγω ισχυρού σεισμού (που εν συνεχεία μπορεί να προκάλεσε φωτιά). Ωστόσο, σύντομα συγκεντρώθηκαν και πάλι χρήματα για την ανοικοδόμησή του, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των ετών 369 και 330-320 π.Χ., με ένα μεγάλο εδιάμεσο διάλειμμα κατά τη διάρκεια του Γ΄ Ιερού Πολέμου (356-346 π.Χ.), επάνω στα θεμέλια του προκατόχου του, του οποίου το σχέδιο υιοθέτησαν σχεδόν αναλλοίωτο οι αρχιτέκτονες (ο κατά τα άλλα άγνωστος Σπίνθαρος από την Κόρινθο, ίσως μαζί μ’ αυτόν οι Ζηνόδωρος και Αγάθων) που ανέλαβαν την εκτέλεση του έργου. Φαίνεται μάλιστα ότι τόσο ο Σπίνθαρος όσο και ο αττικός γλύπτης Πραξίας, δημιουργός των αετωματικών συνθέσεων του ναού (330-320 π.Χ.) απεβίωσαν μεσούσης της πορείας των εργασιών, που απέβησαν ιδιαίτερα χρονοβόρες. Ο ναός λεηλατήθηκε αισχρά στους αιώνες που ακολούθησαν, ενώ αργότερα τμήματά του αποκαταστάθηκαν εν μέρει.
Κάτοψη του ιερού του Απόλλωνος στους Δελφούς. Στο κέντρο ο ναός του Απόλλωνος.
Αναπαραστάσεις της πλαϊνής όψης και της πρόσοψης του ναού του Απόλλωνος.
Αεροφωτογραφίες του ιερού του Απόλλωνος στους Δελφούς.
Η είσοδος του ναού του Απόλλωνος, όπως σώζεται στις μέρες μας.
Άποψη του ναού του Απόλλωνος με θέα την υποκάτω κοιλάδα των Δελφών.
Ζωγραφική αναπαράσταση και πρόπλασμα του ιερού του Απόλλωνος με βάση τα σωζόμενα υλικά κατάλοιπα.
Σχέδιο του ιερού του Απόλλωνος.
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
