De columpna signata per sanctum Dyonisium.- Intus quas columpnas est una columpna signata, in qua sanctus Dyonisius, tempore passionis Domini nostri Yhesu Christi, stabat adhesus, et cum tremuerunt omnia predicta hedificia propter terre motum factum in toto mundo, sanctus Dyonisius tunc sixit hec verba: “Aut machina mundi destruetur, aut Filius Dei aliquid patietur”; et signavit sua manu dictam columpnam quadam cruce sua manu. Que crux adhuc permanet in illa columpna. Introytus ipsius ecclesie est largus, ut extimo, cannas quatuor, et altus cannas quinque. In dicto introytu sunt porte de illis portellis qui steterunt in portis civitatis Troye, quando civitas Troye fuit destructa. Portelli portarum ipsius civitatis fuerunt portati ad Acthenas et facte fuerunt porte in dicta ecclesia Sancte Marie.
De columpnis jaspidis.- Est acchorum ipsius ecclesie pulcrum, et in circuytu altaris sunt quatuor columpne de jaspide, ipsarum quelibet grossa quantum possunt actingere duo homines cum brachiis et alta duas cannas. Super quas columpnas est quodam pulcrum trullum supra altare magnum. Prope ipsum altare est quedam pulcra et magna cisterna ad quam fluit magnus aquarum quando pluit.
De cona Virginis Marie facta per manus sancti Luce. – Prope ipsum altare, in quadam parva capella a latere dextro altaris, est quedam cona cum figura Domine nostre Virginis Marie, picta per manus beati Luce, evangeliste, que cona ornata est perulis, gemmis et aliis multis lapidibus pretiosis, que cum clavi diligenter custoditur. In circuytu ipsius ecclesie sunt columpne de marmore LXXX, supra quas sunt trabes longi de marmore cum tabulis marmoreis, supra quas currit annitus per totum circuytum ipsius ecclesie. In quandam sissura muri ipsius ecclesie apparet lumen ignis accensi quod nunquam extinguitur : extimatur quod aliquod corpus sanctim ibi sit inclusum.
De reliquiis ecclesie Acthenarum. – In dicta ecclesia predicto die vidimus subscriptas sanctas reliquias, ostensas nobis per procuratores ipsius ecclesie, que sunt hec, videlicet :
De capite sancti Maccharii.
De osse brachii sanctii Dyonisii de Francia.
De brachio sancti Ciprianoni.
De brachio sancti Justini.
De osse anche sancti Macchabei.
Liber omnium Evangeliorum scriptus per manus sancte Elene in cartis menbranis deauratis ad linguam grecam qui liber ibi pro magno thesauro reputatur.
De quodam ydolo. – Extra menia castri sunt due columpne magne supra quas dicitur alias fuisse quoddam septrum mirifice factum in quo septro dicitur quod erat quidam ydolus intra inclusus cum tali potestate constructus quod si qua navilia illis temporibus venissent contra civitatem Acthenarum, quantum longe videbantur in mari, per dictum ydolum statim suffocabantur, quando vero veniebant ad Acthenas pro bono esse, nullum nocumentum ipsis naviliis per dictum ydolum inferebatur.
Περί του κίονα, που φέρει χάραγμα του Αγίου Διονυσίου.- Μεταξύ των εν λόγω κιόνων, βρίσκεται και ένας που φέρει χάραγμα. Σε αυτόν στεκόταν μπροστά ο Άγιος Διονύσιος, την εποχή που συνέβαινε το Πάθος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και τότε, καθώς κάθε κτίσμα της Αθήνας έτρεμε συθέμελα από το σεισμό που συντάραξε ολάκερη τη γη, είπε τα εξής: «Είτε καταστρέφεται η μηχανή του κόσμου είτε συμβαίνει κάτι στον Υιό του Θεού» και, ακολούθως, σημάδεψε με το χέρι του το συγκεκριμένο κίονα με ένα σταυρό. Αυτός, μάλιστα, ο σταυρός παραμένει εκεί ως τις μέρες μας. Η είσοδος της ίδιας εκκλησίας είναι μεγάλη, όπως εκτιμώ, τέσσερις κάνες στο πλάτος και πέντε στο ύψος. Στην εν λόγω είσοδο υπάρχουν θύρες, οι ίδιες με αυτές που βρίσκονταν στην πύλη του κάστρου της Τροίας. Όταν καταστράφηκε η πολιτεία των Τρώων, οι θύρες του κάστρου τους μεταφέρθηκαν στην Αθήνα και έγιναν μέρος των πυλών του ναού αυτού της Παναγίας.
Σχετικά με τους κίονες από πολύχρωμα ακριβά μάρμαρα – Το μέρος της εκκλησίας όπου στέκεται ο χορός (των ψαλτών) είναι πολύ όμορφο και γύρω από το ιερό υψώνονται τέσσερις κίονες από πολύχρωμα ακριβά μάρμαρα και είναι τόσο μεγάλοι σε πλάτος που θα χρειάζονταν δύο άντρες με τα χέρια τους σε διάταση για να τις αγκαλιάσουν και σε ύψος είναι δύο κάνες. Πάνω στους κίονες στηρίζεται ένας πολύ ωραίος τρούλος, που υψώνεται άνωθεν του μεγάλου ιερού. Πλησίον του ιερού βωμού υπάρχει μια ωραία και μεγάλη στέρνα, στην οποία ρέει πολύ νερό όταν βρέχει.
Περί της εικόνας της Παναγίας που αγιογράφησε ο Άγιος Λουκάς. - Κοντά στο ιερό, σε ένα μικρό παρεκκλήσι, που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του, υπάρχει μια εικόνα της Παναγίας μας, ζωγραφισμένη δια χειρός του ευαγγελιστή Λουκά. Αυτή η εικόνα είναι στολισμένη με μαργαριτάρια, και διάφορες άλλες πολύτιμες πέτρες και με πολλή προσοχή τη φύλαγαν, κλειδώνοντας το παρεκκλήσι για να μην κλαπεί1. Περιμετρικά του ναού βρίσκονται ογδόντα μαρμάρινοι κίονες, πάνω στους οποίους υπάρχουν μαρμάρινες επιμήκεις δοκοί με πλάκες από μάρμαρο, στις οποίες στηρίζεται ένα πρόσθετο κτίσμα που διατρέχει περιμετρικά όλη την εκκλησία2. Σε κάποια κρυψώνα στον τοίχο του ναού φαίνεται το φως από μια φλόγα, η οποία ποτέ δεν σβήνει: θεωρείται ότι κάποτε εκεί βρισκόταν θαμμένη η σορός ενός αγίου3.
Περί των ιερών κειμηλίων της εκκλησίας των Αθηνών. – Στη συγκεκριμένη εκκλησία την προαναφερθείσα ημέρα είδαμε τα κάτωθι ιερά κειμήλια, που τα παρουσίασαν ενώπιόν μας οι φύλακες του ναού. Υπήρχαν, λοιπόν, λείψανα από:
το κεφάλι του Αγίου Μακαρίου,
το οστό του χεριού (μπράτσο) του Αγίου Διονυσίου της Φραγκιάς,
το χέρι (μπράτσο) του Αγίου Κυπριανού,
το χέρι (μπράτσο) του Αγίου Ιουστίνου,
το οστό, επίσης, του Αγίου Μακκαβαίου, καθώς και κειμήλια, όπως ένα βιβλίο με όλα τα Ευαγγέλια, γραμμένο από την Αγία Ελένη σε περγαμηνές στην ελληνική γλώσσα, το οποίο και θεωρείται μέγας θησαυρός.
Περί ενός ειδώλου. - Έξω από τα τείχη του κάστρου βρίσκονται δύο κίονες πάνω στους οποίους λέγεται ότι κάποτε υπήρχε κάποιου εξαίσιο κτίσμα, στο οποίο περικλειόταν ένα είδωλο που είχε τη δύναμη να καταστρέφει όσα πλοία πλησίαζαν εκείνη την εποχή την Αθήνα με εχθρική διάθεση, όσο μακριά στη θάλασσα κι αν βρίσκονταν αυτά• εξαιτίας, λοιπόν, του ειδώλου βυθίζονταν, ενώ, στ’ αλήθεια, λέγεται ότι όσα πλοία έρχονταν για καλό τίποτα κακό δεν πάθαιναν από το άγαλμα4.
1. Αν οι Βενετοί είχαν πιστεύσει ότι όντως η εικόνα αυτή ήταν δια χειρός του ευαγγελιστή Λουκά, θα την είχαν μεταφέρει στο ναό του Αγίου Μάρκου της Βενετίας και θα σωζόταν, πιθανότατα, ως τις μέρες μας. Βλ. Setton, ό.π., σ. 230.[επιστροφή]
2. Ο Setton αναφέρει ότι επρόκειτο για μία πινακοθήκη, που κτίστηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο, πολύ πριν την εποχή του Μιχαήλ Χωνιάτη. Setton, ό.π., σ. 231.[επιστροφή]
3. Το φως από τη φλόγα αυτή περιγράφει και ο περιηγητής Saewulf, που επισκέφθηκε την Αθήνα το 1103. Η πίστη σε αυτό εκδηλώθηκε, επίσης, σε ένα συγκινητικό κήρυγμα του Μιχαήλ Χωνιάτη προς το ποίμνιο των πιστών στο ναό της Παναγίας της Αθηνιώτισσας. Ωστόσο, οι περιηγητές του 17ου αιώνα κάνουν απλώς λόγο για ένα διαφανή στο φως λίθο, που είχε εντοιχιστεί με τους λοιπούς απλούς. Βλ. Setton, ό.π.[επιστροφή]
4. Ο Martoni αναφέρεται, προφανώς, σε δύο ρωμαϊκούς κίονες, που υπάρχουν στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης, πάνω από το μνημείο του Θρασύλλου και του γιου του Θρασυκλή. Φαίνεται, πως ο μύθος του ειδώλου, που απορρέει από αυτόν του κεφαλιού της Γοργώς, ήταν ζωντανός και κατά την Αρχαιότητα και κατά το Μεσαίωνα. Βλ. Setton, ό.π., σ. 232.[επιστροφή]
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ