|
Μεταξουργείο
Περιοχή: οδός Μυλλέρου 32-46, Μ. Αλεξάνδρου, Γιατράκου & Λεωνίδου
Έτος: 1834-1901
Περιγραφή:
Το οικόπεδο του εκτεταμένου κτιριακού συγκροτήματος που βρίσκεται σήμερα μεταξύ των οδών Μυλλέρου (πρώην Κεραμεικού, πρώην Φειδίου), Μεγάλου Αλεξάνδρου (πρώην Βουλεβαρίου, πρώην Πανεπιστημίου), Γιατράκου και Λεωνίδου, αγοράστηκε το 1833 από τον εύπορο Φαναριώτη αριστοκράτη και επιχειρηματία Γεώργιο Καντακουζηνό (στην τότε περιοχή "Χεσμένο Λιθάρι"), με σκοπό να οικοδομηθεί εκεί η ιδιωτική του οικία του και ένα γωνιακό οικοδόμημα με κατοικίες και καταστήματα, προς εκμετάλλευση. Η επιλογή έγινε με την προοπτική της γειτνίασης με τα μελλοντικά βασιλικά ανάκτορα (που τα πρώτα πολεοδομικά σχέδια τοποθετούσαν μεταξύ Ομόνοιας και Κεραμεικού). Η ανέγερση των αρχικών κτισμάτων (στην οποία χρησιμοποιήθηκε και διάσπαρτο αρχαίο υλικό από την περιοχή της Αρχαίας Αγοράς), βασίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δανού Hans Christian Hansen (1803-1883). Το εμπορικό κτίριο έμεινε ημιτελές, λόγω της μετάθεσης των ανακτόρων (και συνακόλουθα όλου του κέντρου βάρους της προοπτικής ανάπτυξης της πόλης) στο άλλο άκρο των Αθηνών (στη μελλοντική πλατεία Συντάγματος), ενώ η οικία Καντακουζηνού (επονομαζόμενη "Το Κάστρο"- "Die Burg") κατοικήθηκε με ενοίκιο από ξένους που είχαν εγκατασταθεί στην αναγεννώμενη πόλη. Το 1852 το συγκρότημα αγοράστηκε από την αγγλική εταιρεία "Wrampe", η οποία (με αφορμή και μια καταστρεπτική πυρκαγιά), προγραμμάτισε μια σειρά εκτεταμένων οικοδομικών μετατροπών και προσθηκών (βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Christian Siegel), με στόχο την εγκατάσταση εκεί μεταξουργείου. Επακολούθησε όμως η πτώχευση της "Wrampe" (το 1853) και τελικώς το συγκρότημα (μετά από μια ολιγόμηνη χρήση του ως "Νοσοκομείο Χολεριώντων", για όσους είχαν προσβληθεί από την επιδημία, τον καιρό της αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά), λειτούργησε πράγματι το 1855 ως μεταξουργείο, αλλά πλέον υπό την "Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος", με κύριο μέτοχο και διευθυντή τον Καλαρρυτινό έμπορο Αθανάσιο Δουρούτη (1816-1901). Επρόκειτο για το πρώτο ατμοκίνητο εργοστάσιο της χώρας, του οποίου η λειτουργία (όχι χωρίς αντιξοότητες) συνεχίστηκε μέχρι το 1875. Επακολούθησε μια τρίτη περίοδος της ζωής του συγκροτήματος, με την μετατροπή του σε κατοικίες και καταστήματα (μεταξύ των ετών 1892-1901), επέμβαση στη διάρκεια της οποίας κατατμήθηκαν και μετασκευάστηκαν ευρέως οι παλαιότερες πτέρυγες, προστέθηκαν τέσσερα διώροφα κτίρια στα αντίστοιχα άκρα του αρχικού τετραγώνου και διανοίχθηκαν οι οδοί Γιατράκου και Γερμανικού, με αποτέλεσμα την κατεδάφιση ορισμένων τμημάτων του εργοστασίου. Το συγκρότημα (το οποίο υπέστη σοβαρές καταστροφές από μια νέα πυρκαγιά, τη δεκαετία του 1960), έχει περιέλθει ήδη στον Δήμο Αθηναίων, που ξεκίνησε από το 1993 μια μακρόσυρτη διαδικασία αξιοποίησης, στην οποία περιλαμβάνονται η κατεδάφιση ορισμένων προσκτισμάτων (που έγινε σε μεγάλο βαθμό) και η αποκατάσταση των υπολοίπων κτιρίων (που καρκινοβατεί).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Χριστίνα Αγριαντώνη & Μαρία-Χριστίνα Χατζηϊωάννου (επιμ.), Το Μεταξουργείο της Αθήνας, Αθήνα 1995* Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, Χριστιανός Χάνσεν: Επιστολές και σχέδια από την Ελλάδα, Αθήνα 1993.
|