Παναθηναϊκό Στάδιο (γ΄ τρίτο 4ου αι. π.Χ.)
Πριν από το 330 π.Χ. η Αθήνα δεν διέθετε στάδιο· μέχρι τότε, οι γυμνικοί αγώνες της εορτής των Παναθηναίων φιλοξενούνταν μαζί με θεατρικά δρώμενα στον χώρο της Αγοράς, απ’ όπου στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στην νοτιοανατολική πλευρά της πόλης, κοντά στον ποταμό Ιλισσό. Εκεί, σε μία φυσική χαράδρα μεταξύ δύο λόφων, σε ένα κοίλωμα στις παρυφές του Αρδηττού, χτίστηκε με πρωτοβουλία του ρήτορος και πολιτικού Λυκούργου το Παναθηναϊκό Στάδιο, ως χώρος κατάλληλος για τις αρματοδρομίες των Παναθηναίων. Οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες του πρώιμου αυτού σταδίου του γ΄ τρίτου του 4ου αι. π.Χ. δεν είναι δυνατόν να καθοριστούν με ακρίβεια εξαιτίας του υπερκείμενου σταδίου του 2ου αι. μ.Χ.
Στην ανακαίνιση του σταδίου προέβη κατά τα έτη 140-144 μ.Χ. ο γνωστός εύπορος Αθηναίος Ηρώδης ο Αττικός, στον οποίο ίσως να οφείλεται και η κατασκευή μιας μεγαλύτερης γέφυρας στον Ιλισσό μπροστά από την είσοδο του σταδίου. Ως υλικό δομής του νέου σταδίου, χωρητικότητας περίπου 50.000 θεατών, χρησιμοποιήθηκε εξαρχής πεντελικό μάρμαρο. Η διαδρομή εντός του στίβου (μήκους 204 μ. και πλάτους 33,36 μ.) καθοριζόταν με ορόσημα που είχαν την μορφή ερμαϊκών στηλών με διπλές προτομές, του Απόλλωνος και του Διονύσου (σήμερα σώζονται τέσσερα τέτοια ορόσημα). Το μήκος του «δρόμου» του σταδίου υπολογίζεται σε 600 αττικούς πόδες (περ. 185 μ.). Μαρμάρινο στηθαίο με μνημειακό πρόπυλο στην πρόσοψή του χώριζε τον στίβο από τον πεταλόσχημο χώρο που προοριζόταν για τους θεατές· αυτός ακολουθούσε την φυσική κλίση του εδάφους, στηριζόμενος από αναλημματικούς τοίχους ενισχυμένους με αντηρίδες, και χωριζόταν με διάζωμα σε δύο σειρές επάλληλων καθισμάτων, ενώ κάθετες κλίμακες διέκριναν τον χώρο σε κερκίδες, αρχιτεκτονική διαμόρφωση ανάλογη με εκείνη των θεάτρων και των ωδείων. Πάνω από τα τελευταία εδώλια στο μέρος της σφενδόνης σχηματιζόταν δωρική στοά βάθους 10 μ. περίπου, ενώ στο ανατολικό άκρο της σφενδόνης τεχνητή σήραγγα χρησίμευε για την συγκέντρωση των άγριων ζώων, όταν κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους το στάδιο χρησιμοποιήθηκε και ως αμφιθέατρο θηριομαχιών. Στην δυτική πλευρά του σταδίου, επάνω στον λόφο, ο Ηρώδης πρέπει να ανήγειρε ναό στη θεά Τύχη, ενώ – καθώς φαίνεται – στην απέναντι πλευρά οι Αθηναίοι έθαψαν τον ίδιο μετά τον θάνατό του το 177 μ.Χ.
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
