Πνύξ
Την νοτιοδυτική πλευρά της Αθήνας όριζε μία χαμηλή λοφοσειρά, συνολικού μήκους που δεν ξεπερνούσε τα 1000 μ., την οποία διαμόρφωναν οι βραχώδεις όγκοι του λόφου των Νυμφών (Αστεροσκοπείο), ύψους 105 μ., στο βορειώτερο σημείο και του λόφου των Μουσών (Φιλοπάππου), ύψους 147 μ., στο νοτιώτερο άκρο αντίστοιχα. Ο μεταξύ τους χώρος σχηματίζει ένα ανοικτό πλάτωμα, η επιφάνεια του οποίου κρίθηκε στην αρχαιότητα κατάλληλη για την συγκέντρωση μεγάλου αριθμού πολιτών.
Οι αρχαίες μαρτυρίες ανάγουν τις απαρχές της λειτουργίας του χώρου στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 5ου αι. π.Χ., οπότε μετά την πτώση της τυραννίδος (511/0 π.Χ.) και τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένους (508/7 π.Χ.) πρωτοχρησιμοποιήθηκε για περιοδικές συναντήσεις και σύντομα κατέστη ο βασικός τόπος συνάθροισης των Αθηναίων, όπου στο εξής θα συνεδρίαζε η Εκκλησία του Δήμου σε τακτά χρονικά διαστήματα. Παρ’ όλ’ αυτά, σχεδόν τίποτα δεν σώζεται από την περίοδο αυτή. Τα πρωιμότερα αρχαιολογικά κατάλοιπα που έφερε στο φώς η ανασκαφική έρευνα ανάγονται στον ώριμο 5ο αι. π.Χ.· πρόκειται για ένα λίθινο ενεπίγραφο ορόσημο με την επιγραφή «Ηόρος Πυκνός», που όχι μόνο πιστοποιεί το όνομα του χώρου αλλά ταυτόχρονα υπαινίσσεται την λειτουργικότητά του (Πνύξ > πυκνός, επίθετο που δηλώνει την μεγάλη περιιεκτικότητα ύλης σε περιορισμένο χώρο). Σύμφωνα με τα όσα παραδίδουν οι αρχαίοι συγγραφείς, στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. οι Τριάκοντα Τύρρανοι φρόντισαν για την αναδιάταξη του χώρου της Πνυκός, άγνωστο για ποιούς ακριβώς λόγους και με ποιά σκοπιμότητα. Έπειτα από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην πόλη, κατά το διάστημα των ετών 345/0-335/0 π.Χ., η Πνύξ γνώρισε μια τρίτη οικοδομική φάση. Μία μεγάλων διαστάσεων κλιμακωτή εξέδρα, το λεγόμενο Βήμα, λαξεύθηκε επάνω στον φυσικό βράχο στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου για την ανετώτερη εξυπηρέτηση των αγορευτών, ενώ ένα ισχυρό αναλημματικό τείχος χτίστηκε για την καλύτερη στήριξη του χώρου του ακροατηρίου και της πλατφόρμας των ομιλητών. Τον ίδιο καιρό διαμορφώθηκαν στην κορυφογραμμή του λόφου ειδικοί χώροι που προορίζονταν να δεχθούν δύο στοές, οι οποίες – καθώς φαίνεται – τελικά παρέμειναν στα σχέδια και δεν οικοδομήθηκαν ποτέ.
Τοπογραφικό σχέδιο της Πνυκός.
Άποψη του χώρου της Πνυκός. Στο βάθος αριστερά η Ακρόπολις.
Το Βήμα της Πνυκός, η εξέδρα απ’ όπου εκφωνούσαν λόγους οι ομιλητές ενώπιον των πολιτών.
Ο Περικλής αγορεύει στην Πνύκα. Φανταστική σύνθεση του F. Foltz (19ος αι.).
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
