Πομπείον (αρχές 4ου αι. π.Χ.)
Το Πομπείον ιδρύθηκε κάπου στις αρχές του 4ου αι. π.Χ., στον τελματωμένο από τις υπερχειλίσεις του Ηριδανού στενό χώρο ανάμεσα στο Δίπυλο και στην Ιερά Πύλη, όπου στους μυκηναϊκούς χρόνους απλωνόταν μια μεγάλη νεκρόπολη. Φαίνεται ότι η οικοδόμησή του είχε ξεκινήσει νωρίτερα, στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., χωρίς να ολοκληρωθεί, φάση από την οποία σώζονται μόνο λάκκοι και τμήματα της θεμελίωσης μιας αυλής με περιστύλιο. Το κτίριο, του οποίου το όνομα μνημονεύει για πρώτη φορά ο Δημοσθένης, ταυτίζεται με βεβαιότητα με εκείνο που είδε ο Παυσανίας, ο οποίος ομιλεί περί κτίσματος που χρησίμευε για την προπαρασκευή των πομπών (προφανώς εννοεί την πομπή των Παναθηναίων). Πολυάριθμα ίχνη από τρύπες πασσάλων, διασκορπισμένα σε μεγάλη ακτίνα εντός του χώρου, αποτελούν σαφείς ενδείξεις ότι πριν από την ανέγερση του κλασσικού Πομπείου κατασκευάζονταν εκεί προσωρινά καταλύμματα (σκηνές ή τέντες), που χρησιμοποιήθηκαν ως εγκαταστάσεις για την διοργάνωση της εορτής των Παναθηναίων.
Τα λείψανα που διατηρούνται σήμερα κατά χώρας αποκαθιστούν το Πομπείον ως μακρόστενο κτίριο ορθογώνιας κάτοψης με περίστυλη εσωτερική αυλή, δυτικά και βορείως της οποίας ανοίγονταν εφαπτόμενες με αυτήν συνεχόμενες αίθουσες συμποσίων, και με μνημειακό πρόπυλο στο βόρειο τμήμα της ανατολικής πλευράς του. Στην περιβαλλόμενη από κίονες αυλή θα μπορούσε να χωρέσει το πλοίο της πομπής των Παναθηναίων, στα ιστία του οποίου αναρτούσαν τον πέπλο της θεάς Αθηνάς, με τον οποίο θα έντυναν το πανάρχαιο λατρευτικό ξόανό της στην Ακρόπολη. Οι αίθουσες συμποσίων πιθανώτατα προορίζονταν για την συνάθροιση των αξιωματούχων της πόλης για την εορταστική συνεστίαση προς τιμήν της Αθηνάς, στην οποία συμμετείχε και ο υπόλοιπος λαός, που συγκεντρωνόταν μάλλον σε γειτονικό χώρο (στην μεγάλη αυλή του Διπύλου). Εάν κρίνουμε από την ευρύχωρη περίστυλη αυλή και τις επιγραφές εφήβων στην εσωτερική πλευρά της, το Πομπείον πρέπει να λειτούργησε και ως γυμνάσιο για την άθληση των νέων, ίσως ακόμα και ως σιταποθήκη σε περιόδους που παρουσιαζόταν ανάγκη. Με βάση τα υπαρχοντα στοιχεία, φαίνεται ότι η είσοδος στον χώρο του ήταν ελεύθερη για όλους· αυτό συνάγεται και από την μαρτυρία του Διογένους του Λαέρτιου, ο οποίος μας πληροφορεί ότι στο Πομπείον ήταν στημένος ένας χάλκινος ανδριάντας του Σωκράτους, έργο του Λυσίππου, και ότι εκεί διέτριβε κατά διαστήματα ο φιλόσοφος Διογένης. Τέλος, ο Πλούταρχος αναφέρει την ύπαρξη μιας τοιχογραφίας, όπου απεικονιζόταν ο ρήτορας Ισοκράτης, μαζί με άλλες τοιχογραφίες κωμοδιογράφων, μεταξύ των οποίων θα συγκαταλεγόταν και ο Μένανδρος, του οποίου το όνομα σώζεται στο εωτερικό του κτιρίου, δίπλα από την μικρή θύρα.
Με την εισβολή των Ρωμαίων του Σύλλα το 86 π.Χ. το Πομπείον καταστράφηκε, για να αντικατασταθεί, έπειτα από μία μακρά περίοδο ερήμωσης, κατά τον 2ο αι. μ.Χ., μάλλον επί αυτοκράτορος Αντωνίνου Πίου (138-161 μ.Χ.), από ένα νέο ευρύχωρο τρίκλιτο κτίσμα με στοές, το λεγόμενο «κτίριο των αποθηκών». Το οικοδόμημα αυτό ισοπεδώθηκε κατά την εισβολή των Ερούλων το 267 μ.Χ. Έναν περίπου αιώνα αργότερα, την θέση του πήραν δύο επιμήκεις στοές εμπορικού χαρακτήρα, οι οποίες στέγαζαν καταστήματα και έφεραν αψιδόμορφη πύλη σε σχήμα θριαμβικού τόξου.
Κάτοψη του κλασσικού Πομπείου επάνω από τον πρόδρομό του του 5ου αι. π.Χ.
Σχεδιαστική αναπαράσταση του περιστυλίου του Πομπείου.
Σχεδιαστική αναπαράσταση αίθουσας συνεστίασης του Πομπείου.
Κάτοψη του ονομαζόμενου «κτιρίου των αποθηκών» του 2ου αι. μ.Χ., επάνω από το κλασσικό Πομπείον.
Σχεδιαστική αναπαράσταση του «κτιρίου των αποθηκών».
Σχεδιαστική αναπαράσταση του Διπύλου, της Κρήνης και του Πομπείου, όπως φαίνονται από το μέρος της πόλης.
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
