Σούνιον, Ναός του Ποσειδώνος (περ. 449/8-440 π.Χ.)
Η ιερότητα του χώρου όπου ιδρύθηκε ο ναός του Ποσειδώνος ανάγεται σε πολύ προγενέστερη του ναού εποχή. Φαίνεται ότι ήδη από τα χρόνια του Ομήρου (8ος αι. π.Χ.) ο βράχος που δέσποζε πάνω από τη θάλασσα του Σουνίου είχε αφιερωθεί στη λατρεία του Ποσειδώνος. Κατά την πρώιμη αρχαϊκή περίοδο ενδέχεται να υπήρχε στο τέμενος ένας απλός βωμός περικλειόμενος από μικρό περίβολο, μπροστά από τον οποίο στήθηκαν μέσα στον 6ο αι. δύο κολοσσιαία μνημειακά αγάλματα κούρων, δηλωτικά της ιερού χαρακτήρα του τόπου. Μόλις στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. άρχισε η οικοδόμηση ενός δωρικού περίπτερου, διπλού «εν παραστάσι» ναού (6 x 13 κίονες) με λίγο μεταγενέστερο πρόπυλο εν είδει ναΐσκου «εν παραστάσι», που καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ.
Μέρος του οικοδομικού υλικού του ναού αυτού ενσωματώθηκε στον περίκλειο ναό (449/8-440 π.Χ.), ο οποίος στην περίσταση υιοθέτησε σχεδόν απαράλλακτο το σχέδιο του ανολωκλήρωτου προκατόχου του. Δυστυχώς, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την ακριβή μορφή του υπολοίπου σώματος του νέου ναού. Για την ανέγερσή του χρησιμοποιήθηκε ντόπιο μάρμαρο. Σε γενικές γραμμές, η διαμόρφωση του κτιρίου θυμίζει αυτήν του Ηφαιστείου της αθηναϊκής Αγοράς αλλά σε λίγο πιο εξελιγμένη κλίμακα. Οι αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες του οικοδομήματος, τα αττικά τεχνοτροπικά στοιχεία και οι ανατολικοϊωνικές επιδράσεις που παρατηρούνται παραπέμπουν στη δουλειά κυκλαδίτικου εργαστηρίου υπό την επίβλεψη ενός αττικού καλλιτέχνη, ίσως του ιδίου που συνδέθηκε με το Ηφαιστείον, τον ναό του Άρεως της Αγοράς και τον ναό της Νεμέσεως στον Ραμνούντα.
Σημαντικές ιδιαιτερότητες παρουσιάζει και ο γλυπτός διάκοσμος του ναού, που εμφανίζεται στις εσωτερικές πλευρές του ναού για πρώτη φορά στην αρχαία ελληνική ναοδομία. Μία ανάγλυφη ιωνική ζωφόρος, που αναπαριστούσε τα συνηθισμένα συμπλέγματα μαχόμενων θεών και Γιγάντων (Γιγαντομαχία) ή Λαπίθων και Κενταύρων (Κενταυρομαχία) μαζί με τους άθλους του Θησέως, περιέτρεχε όλες τις εσωτερικές πλευρές του προνάου πάνω από το επιστύλιο. Επίσης, οι μετόπες της περίστασης δεν έφεραν ανάγλυφες παραστάσεις αλλά αφέθηκαν λευκές, επίπεδες και ακόσμητες, ενώ στο δυτικό πτερό έλειπαν ο εσωτερικός θριγκός και η ζωφόρος. Απότοκος της τάσης του αρχιτέκτονα για πειραματισμούς ήταν και η παράλειψη της εσωτερικής κιονοστοιχίας με σκοπό τη διεύρυνση του χώρου του σηκού καθώς και οι εξαιρετικά ραδινές αναλογίες των κιόνων.
Σούνιον. Τοπογραφικό σχέδιο της οχυρώσεως και του ιερού του Ποσειδώνος.
Κάτοψη του ναού του Ποσειδώνος.
Αξονομετρική αποκατάσταση του ναού του Ποσειδώνος.
Σούνιον. Ναός του Ποσειδώνος. Πλάκες ζωφόρου από τον πρόναο. Απεικονίζονται Κενταυρομαχία και Γιγαντομαχία.
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
