De fontibus aquarum quos oportebat bibere studentes in Acthenis. – Desiderans autem videre aliqua antiqua que fuerunt in dicta civitate, rogavi quosdam de dicta civitate ut me conducerent ad videndum ipsa hedificia et res antiquas ; et primo accessimus ad illos duos fontes aquarum de quibus oportebat quemlibet scolarem bibere pro acquirenda scientia, et in hoc auctores figunt, quia aqua fontium quam oportebat eos bibere erat studium magnorum philosophorum, videlicet Aristotelis et aliorum qui erant in dicta civitate Acthenarum, qui fontes erant duo pulcerime laborati et fabricati cum lapidibus marmoreis. Deinde accessimus ad studium Aristotelis, quod studium est de lapidibus marmoreis fabricatum, longum pedibus XX et largum XVI. Erat copertum supra de trabibus marmoreis et tabulis marmoreis supra eos et totum studium in circuytu et supra erat laboratum diversis laboribus cum auro fino et aliis pulcris coloribus, itaque adhuc videntur vestigia dictorum laborum ab utroque capite ipsius studii ; extra portas sunt atria cum columpnis coperta trabibus et tabulis marmoreis, per qua atria ita laborata et picta auro Aristotilis, quando erat fastiditus studendi, ibat ambulando pro sui delectatione. Deinde accessimus ubi fuit magnum hospitium dicti imperatoris imperatoris Adriani, quod est dirructum : nunc sunt columpne XX, alte circa palmos octuaginta, et grosse quantum possent accingere quatuor homines wxtensis brachiis. Supra quas columpnas sunt trabes de marmore longi et grossi supra quos magnum erat hedificium.
De introytu qui fuerit castri.- Et ibi prope est porta introytus que fuit dicti castri, qui introytus est de lapidibus marmoreis, pulcris laboribus fabricatus, sic pulcer sicut est introytus turrium civitatis Capue, set non ita magnus introytus ut michi videtur. Item extra civitatem est quidam pons magnus cu magno hedificio domorum, ubi alias milites pugnabant de ventura, currebantab utroque latere et in medio ipsius pontis fiebat pugna.
Περί των πηγών νερού, από τις οποίες συνέβαινε να πίνουν οι σπουδάζοντες στην Αθήνα.- Με την επιθυμία να δω κάποιες από τις αρχαιότητες αυτής της πόλης, ζήτησα από μερικούς κατοίκους να με οδηγήσουν στα αρχαία μνημεία. Και πρώτα πήγαμε σε εκείνες τις δύο πηγές νερού, από τις οποίες έπρεπε να πιει ο σπουδαστής για να αποκτήσει τη γνώση κι εκεί σύχναζαν οι συγγραφείς καθώς οι πηγές του νερού, από όπου έπιναν, ήταν ο χώρος μελέτης των μεγάλων φιλοσόφων, του Αριστοτέλη και άλλων που ζούσαν στην Αθήνα, αυτές οι δύο, μάλιστα, ήταν όμορφα κατεργασμένες με κομμάτια μάρμαρο1. Έπειτα, μεταβήκαμε στη Σχολή του Αριστοτέλη, η οποία, κατασκευασμένη από μάρμαρο, εκτεινόταν σε είκοσι πόδια μήκος και 15 πλάτος. Ήταν καλυμμένη με μαρμάρινες δοκούς και πάνω από αυτές βρίσκονταν μαρμάρινες πλάκες και όλο το κτίσμα περιμετρικώς και άνωθεν ήταν διακοσμημένο με ποικίλα στολίδια από φύλλα χρυσού και άλλα ωραία χρώματα. και, μάλιστα, από κάθε πλευρά της σχολής φαίνονται τυπωμένα τα εν λόγω διακοσμητικά στοιχεία. Οι εξωτερικές πύλες οδηγούν σε αίθρια με κολώνες καλυπτόμενες από μαρμάρινες δοκούς και πλάκες, στα οποία αίθρια, τα έτσι περίτεχνα στολισμένα, ο Αριστοτέλης, όταν ήταν κουρασμένος από τη μελέτη, περνούσε την ώρα του ψυχαγωγούμενος. Κατόπιν, πήγαμε εκεί όπου υπήρχε η μεγάλη οικία του αυτοκράτορα Αδριανού, η οποία έχει καταστραφεί: τώρα παραμένουν είκοσι κολώνες, περίπου είκοσι παλάμες σε ύψος και τόσο μεγάλες σε όγκο ώστε θα χρειάζονταν τέσσερις άνθρωποι με ενωμένα τα χέρια σε πλήρη έκταση για να αγκαλιάσουν τη μία από αυτές. Πάνω στις κολώνες αυτές βρίσκονται δοκοί από μάρμαρο, μεγάλες σε μήκος και όγκο, πάνω από τις οποίες υψωνόταν μεγάλο κτίριο2.
Περί της εισόδου του μεγάλου κάστρου.- Κι εκεί κοντά βρίσκεται μια θύρα εισόδου, που ήταν του προειρημένου κάστρου, η οποία είσοδος αποτελείται από μαρμάρινες πέτρες (λιθοπλίνθους), με εξαίσια κατεργασία, τόσο όμορφη όσο και η είσοδος του πύργου της πόλης της Κάπουας, αλλά όχι τόσο μεγάλη για είσοδος, όπως μου φαίνεται. Επίσης, έξω από την πόλη βρίσκεται αυτή η μεγάλη γέφυρα με το μεγάλο οικοδόμημα , όπου άλλοτε στρατιώτες πολεμούσαν κατά ομάδες, έτρεχαν από κάθε πλευρά και στο μέσο της γέφυρας διεξαγόταν η μάχη3.
1. Ο περιηγητής βρισκόταν στους πρόποδες του Λυκαβηττού και έβλεπε μέρος από τα ερείπια του υδραγωγείου, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται επί Αδριανού και ολοκληρώθηκε επί του Αντωνίνου Πίου. Βλ. Setton, ό.π., σ. 229.[επιστροφή]
2. Ο Martoni παρατηρούσε ό,τι είχε απομείνει από το ναό του Ολυμπίου Διός. Βλ. Setton, ό.π., σ. 229.[επιστροφή]
3. Ο Setton θεωρεί ότι η σχετική παράγραφος του Martoni, De introytu qui fuerit castri, περιγράφει τα Προπύλαια και το Στάδιο. Βλ. Setton, ό.π., σ. 229 και σημ. 45. Ο Τανούλας, ωστόσο, εκτιμά πως η περιγραφή της εισόδου με πύργους συμμετρικούς, όπως ήταν σύνηθες κατά το Μεσαίωνα στην Ιταλία, μας οδηγεί κατευθείαν στην υστερορωμαϊκή πύλη, γνωστή σήμερα ως «πύλη Beulé», η οποία τότε δεν είχε καλυφθεί ακόμη από το μεταγενέστερο ογκώδη προμαχώνα. Η είσοδος πρέπει να ήταν κλειστή, όπως φαίνεται από την έκφραση του Martoni «θύρα εισόδου που ήταν του κάστρου», όπου το ρήμα βρίσκεται σε παρελθόντα χρόνο. Θεωρεί, ακόμα, πολύ πιθανό ότι αυτό που ο Martoni ονομάζει μεγάλη γέφυρα είναι ο νότιος τοίχος του Ωδείου του Ηρώδου του Αττικού, το κάτω τμήμα του οποίου ήταν θαμμένο στις επιχώσεις, με αποτέλεσμα να μην διακρίνονται οι είσοδοι. Συμπεραίνει, μάλιστα, πως ένας ελεύθερος τοίχος, διάτρητος από δύο σειρές τοξωτών ανοιγμάτων, ήταν φυσικό να ερμηνευθεί ως γέφυρα, με δεδομένο το στρατιωτικό της χαρακτήρα, καθώς εκείνη την εποχή ήταν ενταγμένη στην οχύρωση των κλιτύων της Ακρόπολης, δηλαδή του Ριζοκάστρου. Βλ. Τανούλας Τάσος, Τα Προπύλαια της Αθηναϊκής Ακρόπολης κατά τον Μεσαίωνα, Αθήνα 1997, σ. 39. Στο ίδιο έργο, σ. 42, σημ.5, ο συγγραφέας εκθέτει με πειστικό τρόπο την επιχειρηματολογία του, με την οποία στηρίζει την αρχαιολογική του υπόθεση έναντι της ερμηνείας του Setton. Έτσι, συμπεραίνει ότι η βέβαιη διαδρομή του Ν. Martoni πρέπει να ήταν η εξής: Υδραγωγείο του Αδριανού (Σχολή του Αριστοτέλη), Ολυμπιείο (Παλάτι του Αδριανού), θέατρο Ηρώδου του Αττικού (μεγάλη γέφυρα), πύλη Beulé (πόρτα εισόδου του κάστρου).[επιστροφή]
|
ΚΛΕΙΣΙΜΟ