|
Παλαιό Κακουργιοδικείο (Αγία Ελεούσα)
Περιοχή: οδός Αγίας Ελεούσης 4 & Κακουργιοδικείου
Έτος: 1835-1837
Περιγραφή:
Στη διασταύρωση των οδών Αγία Ελεούσης και Κακουργιοδικείου, στην περιοχή του Ψυρρή, βρισκόταν επί Τουρκοκρατίας ο ενοριακός ναός της Αγίας Ελεούσας, εκκλησία "ευρύχωρη και καλοκτισμένη", της οποίας η στέγη κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Το 1835 αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί ως έδρα του Κακουργιοδικείου, λόγω της μεγάλης έλλειψης δημοσίων κτιρίων στην πρωτεύουσα του νεοπαγούς Ελληνικού κράτους (ανάλογη και η περίπτωση του "Χριστού του Κοπίδη", που στέγασε τον Άρειο Πάγο). Για τον σκοπό αυτό οικοδομήθηκε, μεταξύ των ετών 1835-1837, το σημερινό διώροφο νεοκλασικό κτίριο, βάσει σχεδίων του Δανού αρχιτέκτονα Christian Hansen (1803-1883), χωρίς ωστόσο να κατεδαφισθεί πλήρως η εκκλησία, το ιερό της οποίας διασώζεται ακόμη στο βάθος του ισογείου του νεοκλασικού. Μετά τη μετεγκατάσταση του Κακουργιοδικείου, στεγάστηκαν διαδοχικά στο κτίριο της Αγία Ελεούσας αστυνομικός σταθμός (μαρτυρείται το 1902) και υπηρεσίες του Ληξιαρχείου ενώ, από το 1935, χρησιμοποιήθηκε ως ενοικιαζόμενος χώρος γραφείων και αποθηκών. Το 1955 περιήλθε στην Εκκλησία της Ελλάδος και φιλοξένησε αρχικά την Χ.Ε.Ε.Ν. και διάφορες φιλανθρωπικές και ιεραποστολικές οργανώσεις (διάστημα κατά το οποίο ο χώρος του ιερού λειτούργησε και πάλι ως εκκλησία). Από το 1972 το κτίριο παρέμεινε αχρησιμοποίητο, ενώ στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε ιστορικό μνημείο και κρίθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ 1109/Β/1974 και 545/Δ/1993 αντίστοιχα). Το 2001 πραγματοποιήθηκε μια πρώτη έρευνα της αρχιτέκτονος Βηθλεέμ Σαννίου-Παττακού (υπό τύπον διπλωματικής εργασίας στο Ε.Μ.Π.) και επακολούθησε πλήρης μελέτη αποκατάστασης, με στόχο να αναδειχθούν αρμονικά και οι δύο αρχιτεκτονικές φάσεις του οικοδομήματος, η οποία και εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2002. Λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εργασίες, που περιλάμβαναν καθαίρεση των μεταγενέστερων προσθηκών, στερέωση και ενίσχυση της τοιχοποιίας, με δωρεά του ιδρύματος "Σταύρος Σ. Νιάρχος", έκτοτε όμως το έργο παραμένει ανολοκλήρωτο.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Α. Συγγόπουλος, "Τα Βυζαντινά και Τουρκικά Μνημεία των Αθηνών", στη σειρά Κ. Κουρουνιώτης & Γ. Α. Σωτηρίου (επιμ.), Ευρετήριον των Μνημείων της Ελλάδος, Αθήνα 1929* Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, Χριστιανός Χάνσεν: Επιστολές και σχέδια από την Ελλάδα, Αθήνα 1993* Βηθλεέμ Σαννίου-Παττακού, "Το κτήριο του Παλαιού Κακουργιοδικείου", Αρχαιολογία και Τέχνες, 87/2003, σ. 84-90.
|