Μονή Καισαριανής-Υμηττός. Ο περίβολος της Μονής. Η ίδρυση της Μονής Καισαριανής ανάγεται στο δεύτερο μισό του 11ου αι. Είναι η σημαντικότερη από τις πέντε μονές του Υμηττού, κτισμένη στη δυτική πλευρά του βουνού σε θέση όπου αφθονεί η βλάστηση ανάμεσα στις πηγές της Καλοπούλας στα βόρεια, της Κριοκεφαλής στα ανατολικά και στο αγίασμα του ναού της Ανάληψης στα ΝΑ. Η προέλευση του ονόματος της Μονής αμφισβητείται· πιθανολογείται ότι ιδρυτής της Μονής ήταν κάποιος Καισάριος ή ότι το όνομα προήλθε από τους καίσαρες αδελφούς του βυζαντινού αυτοκράτορα που η αυτοοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία εξόρισε στην Αθήνα ή τέλος από εικόνα της Θεοτόκου που είχε μεταφερθεί από την Καισάρεια. Υπήρξε σταυροπηγιακή μονή, δηλαδή υπαγόταν στο οικουμενικό πατριαρχείο και είχε εξασφαλίσει φορολογική απαλλαγή ακόμη και στις περιόδους της ξένης, φραγκικής και οθωμανικής, κυριαρχίας. Η Μονή διαλύθηκε το 1836 με το σχετικό διάταγμα της αντιβασιλείας του Όθωνα. Η Μονή είχε πλούσια βιβλιοθήκη και λόγιους ηγουμένους. Από τα κτήρια της Μονής το καθολικό και ο λουτρώνας είναι βυζαντινά, ενώ τα λοιπά ανήκουν στην περίοδο της τουρκοκρατίας. Στα ΝΔ της Μονής υπάρχουν τα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής (5ος-6ος αι.).
Το καθολικό, αφιερωμένο στα Εισόδεια της Θεοτόκου, είναι τετρακιόνιος ναός σταυροειδούς εγγεγραμμένου τύπου με τρούλλο. Η τοιχοδομία του ακολουθεί το ισοδομικό πλινθοπερίκλειστο σύστημα. Οι τέσσερις κίονες στο εσωτερικό του ναού προέρχονατι από αρχαίο ναό, ενώ το τέμπλο έχει συντεθεί με αρχιτεκτονικά στοιχεία από την παλαιοχριστιανική βασιλική. Οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού φιλοτεχνήθηκαν στις αρχές του 18ου αι. με βάση παλαιότερα εικονογραφικά πρότυπα. Σε μεταγενέστερη εποχή ανήκει ο νάρθηκας του ναού που στεγάζεται με ευρύ οκτάπλευρο τρούλλο. Το εσωτερικό του νάρθηκα ιστορήθηκε το 1682 από τον αγιογράφο Ιωάννη Ύπατο από την Πελοπόννησο, χάρη στη χορηγία της επιφανούς αθηναϊκής οικογένειας των Μπενιζέλων, από την οποία προερχόταν και η αγία Φιλοθέη. Η είσοδος στον νάρθηκα κοσμείται με μαρμάρινες παραστάδες και υπέρθυρο που επιστέφεται με τοξωτό ανακουφιστικό άνοιγμα (φεγγίτη). Πολύ μεταγενέστερη είναι η προσθήκη του καμαροσκέπαστου παρεκκλησίου του Αγίου Αντωνίου στη νότια πλευρά του καθολικού με το επίπεδο διώροφο κωδωνοστάσιο.
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
